Πώς θα μειώσετε τη χρήση των συνθετικών απορρυπαντικών,
για να προστατέψετε την υγεία σας και το περιβάλλον(Από την Οικολογική Επιθεώρηση, τεύχος Δεκέμβριος 2003)Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε ανατραφεί σε μια δυτικού τύπου κοινωνία, όπου το πάθος για καθαριότητα δυναστεύει την καθημερινή ζωή μας. Ως ένα βαθμό βέβαια η προσήλωση αυτή είναι προφανώς δικαιολογημένη από τις ανάγκες της δημόσιας υγείας. Η ανάλυση των μη ορθολογικών αιτίων όμως ξεπερνά κατά πολύ το σκοπό μας. Συγκεντρώσαμε λοιπόν εδώ μερικές πρακτικές ιδέες που μπορούμε να εφαρμόσουμε για να κάνουμε πιό εύκολο, περιβαλλοντικά φιλικό, υγιεινό και ασφαλή τον καθαρισμό του σπιτιού μας.
Η επανάσταση των απορρυπαντικών ;Αν πίστευε κανείς τις διαφημίσεις που μας κατακλύζουν, θα έπρεπε κάθε νέο απορρυπαντικό να φέρνει μια πραγματική επανάσταση στην οικιακή μας καθαριότητα, κάτι που κανείς άλλος κατασκευαστής μέχρι τώρα δεν το είχε επινοήσει, ή μια τόσο γρήγορη δράση ώστε το απαλότερο άγγιγμα αρκεί για να εξαφανίσει κάθε ίχνος λεκέ, σκόνης ή ακαθαρσίας. Στην πραγματικότητα όμως η αγορά απορρυπαντικών κυριαρχείται από δύο πολυεθνικές εταιρείες, τις
Unilever και
Procter & Gamble, ώστε τα περισσότερα προϊόντα για τον καθαρισμό του σπιτιού και το πλύσιμο των ρούχων που κυκλοφορούν κατασκευάζονται από αυτές. Οι διαφορές εντοπίζονται κυρίως στη συσκευασία και στα πρόσθετα αρώματα "φρεσκάδας", παρά στη χημική σύνθεση και δράση τους.
Οι κίνδυνοιΑπό οικολογική άποψη, η εύκολη και "απόλυτη" καθαριότητα που υποτίθεται ότι προσφέρουν τα χημικά απορρυπαντικά έχει σοβαρές συνέπειες. Τόσο κατά την παραγωγή, αλλά και μετά τη χρήση ως οικιακά απόβλητα τα χημικά απορρυπαντικά δηλητηριάζουν τους υδάτινους πόρους και σκοτώνουν ψάρια, πουλιά και ζώα. Τα περισσότερα από τα απορρυπαντικά του εμπορίου έχουν δοκιμασθεί πάνω σε ζώα, με κυριολεκτικά μαρτυρικές συνθήκες.
Ακόμη όμως και για την υγεία του χρήστη μπορεί να αποβεί επικίνδυνη η χρήση των χημικών απορρυπαντικών. Η μυρωδιά του λεμονιού, για παράδειγμα, στα υγρά πιάτων δημιουργείται συνήθως με τη λεμονίνη (limonene), ουσία ύποπτη για καρκινογένεση. Τα αποσμητικά χώρου μπορεί να περιέχουν παραδιχλωροβενζίνη (paradichlorobenzine), που προκαλεί καρκίνο και ασθένεια του ήπατος. Οι παιδικές αλλεργίες έχουν εικοσαπλασιασθεί τα τελευταία 30 χρόνια. Αυτό σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στην αυξημένη χρήση οικιακών χημικών, και μάλιστα των λεγόμενων "βιολογικών".
Τι μπορούμε να κάνουμε. 1. Να κάνουμε το σπίτι μας πιό υγιεινό και να μειώσουμε την ανάγκη για καθαρισμό.- Καλός καθημερινός αερισμός του σπιτιού, ιδιαίτερα καθώς τα σύγχρονα διαμερίσματα κατασκευάζονται με τέτοιες προδιαγραφές θερμομόνωσης ώστε δεν εισέρχεται σχεδόν καθόλου αέρας.
- Λιγότερη σκόνη: Απομακρύνετε όλα τα περιττά αντικείμενα όπου συσσωρεύεται η σκόνη, όπως παλιές εφημερίδες και περιοδικά. Μην κρατάτε στο χώρο όπου ζείτε αντικείμενα που δεν χρησιμοποιήσατε τους τελευταίους 18 μήνες: Η θέση τους είναι στην αποθήκη ή στον κάδο ανακύκλωσης - πουλήστε ή χαρίστε τα σε κάποιον που θα τα χρησιμοποιήσει. Ακόμη μη φοράτε τα παπούτσια μέσα στο σπίτι.
- Κρατείστε καθαρά τα υπνοδωμάτια, γιατί εκεί περνάμε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου μας στο σπίτι. Μην αφήνετε τα οικιακά ζώα να μπαίνουν στα υπνοδωμάτια.
- Καθαρίστε το σπίτι από πάνω προς τα κάτω, αφήνοντας το δάπεδο τελευταίο. Αφήστε τη σκόνη να κατακαθίσει πριν χρησιμοποιήσετε την ηλεκτρική σκούπα.
2. Να χρησιμοποιούμε λιγότερα απορρυπαντικά.Ο μέσος καταναλωτής χρησιμοποιεί διπλάσια ή τριπλάσια ποσότητα απορρυπαντικού από την αναγκαία. Να χρησιμοποιούμε τη μικρότερη δυνατή ποσότητα. Για το πλύσιμο των ρούχων, για παράδειγμα, μπορεί κανείς να δοκιμάσει το ένα τρίτο της συνιστώμενης δόσης, με μακρότερο χρόνο πλυσίματος και ελαφρά υψηλότερη θερμοκρασία. Πολλές ακαθαρσίες στο σπίτι μπορούν να καθαριστούν χωρίς απορρυπαντικά, απλά με ζεστό νερό.
3. Να αγοράζουμε απορρυπαντικά μη τοξικά, φιλικά προς το περιβάλλον.Τα απορρυπαντικά αυτά είναι συχνά λίγο ακριβότερα, αλλά το αξίζουν. Ας θεωρήσουμε το επιπλέον κόστος ως μια επένδυση στην υγεία της οικογένειάς μας και στο περιβάλλον μας. Να αγοράζουμε απορρυπαντικά που δεν περιέχουν φώσφορο, χλωρίνες ή έχουν βάση το πετρέλαιο, κατά το δυνατόν (προκαλούν ακόμη ερεθισμούς στο αναπνευστικό σύστημα και πονοκεφάλους στον χρήστη).
4. Να αποφεύγουμε τα απορρυπαντικά του εμπορίουΑντικαταστείστε τα ακριβά και ανθυγιεινά χημικά απορρυπαντικά του εμπορίου με απλά παρασκευάσματα που μπορείτε να ετοιμάσετε μόνοι σας. Για παράδειγμα:
- Πράσινο ή άσπρο σαπούνι σε νιφάδες: Στην Ελλάδα είμαστε τυχεροί να διαθέτουμε ένα από τα αποτελεσματικότερα και απαλότερα φυσικά απορρυπαντικά. Το τριμμένο σαπούνι ελιάς, διαλυμένο σε ζεστό νερό, χρησιμοποιείται για γενικό καθαρισμό, για πλύσιμο πιάτων, για σφουγγάρισμα δαπέδων και βέβαια για πλύσιμο ρούχων. Για επίμονους λεκέδες, προσθέτουμε λίγο ξίδι.
- Γενικό καθαριστικό: Μισό φλυτζάνι ξίδι και 1/4 φλυτζανιού μαγειρική σόδα σε δύο λίτρα νερό. Το διάλυμα διατηρείται για μεγάλο χρονικό διάστημα και καθαρίζει τζάμια, καθρέφτες, τις αποθέσεις ασβεστίου (άλατα) σε βρύσες και κεραμικά πλακίδια.
- To ξίδι χρησιμοποιείται για απομάκρυνση λιπαρών ουσιών και μούχλας. Για λίπη μπορούμε ακόμη να χρησιμοποιήσουμε και χυμό λεμονιού.
- Διάλυμα ξιδιού σε ζεστό νερό είναι άριστο καθαριστικό για τζάμια (δύο κουταλίες ανά λίτρο ζεστού νερού - πλένουμε τα τζάμια χρησιμοποιωντας τις παλιές μας εφημερίδες), κεραμικά πλακίδια και πλαστικές επιφάνειες (όπως το εσωτερικό του ψυγείου).
- Αφαιρούμε τα άλατα από το βραστήρα του νερού βράζοντας μισό φλυτζάνι ξίδι σε δύο φλυτζάνια νερό. Ξεπλένουμε καλά με ζεστό νερό όσο ο βραστήρας είναι ακόμη ζεστός.
- Ανάμεσα στα οικιακά απορρυπαντικά, τα πιό τοξικά είναι τα καθαριστικά φούρνου, αποχετεύσεων και λεκάνης τουαλέτας. H καυστική σόδα είναι επικίνδυνη για το περιβάλλον και για τον χρήστη. Για να καθαρίσετε τις αποχετεύσεις, αντί για καυστική σόδα μπορείτε να ρίξετε στην αποχέτευση μισό φλυτζάνι μαγειρική σόδα και μισό φλυτζάνι ξίδι. Η χημική αντίδραση που ακολουθεί διασπά τις λιπαρές ουσίες σε σαπούνι και γλυκερίνη και καθαρίζει τις αποχετεύσεις. Μετά από 15 λεπτά, ρίξτε βραστό νερό για να ξεπλυθούν τα κατάλοιπα (η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται μόνον σε μεταλλικούς σωλήνες. Οι πλαστικοί σωλήνες μπορεί να λιώσουν αν ρίξουμε μεγάλες ποσότητες βραστού νερού. Ακόμη, μη χρησιμοποιείτε αυτή τη μέθοδο αν προηγουμένως έχετε ρίξει εμπορικά παρασκευάσματα απόφραξης, γιατί σε συνδυασμό με το ξίδι δημιουργούνται επικίνδυνες αναθυμιάσεις). Το ίδιο διάλυμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τη λεκάνη της τουαλέτας, όπου αφήνουμε να δράσει για λίγα λεπτά, τρίβουμε με βούρτσα και ξεπλένουμε με νερό.
- Απολυμαίνουμε επιφάνειες αν τις σκουπίσουμε με ζεστό νερό όπου έχουμε προσθέσει βόρακα (1/4 του φλυτζανιού βόρακα σε 2 λίτρα ζεστό νερό). Και βέβαια μπορούμε να απολυμάνουμε με οινόπνευμα.
- Χρησιμοποιούμε τη μαγειρική σόδα σαν σκόνη καθαρισμού, και την ενισχύουμε αν χρειαστεί αναμιγνύοντας με ξίδι.
- Αντί για τα τοξικά αποσμητικά χώρου, χρησιμοποιούμε φύλλα λεβάντας ή μέντας, η αιθέρια έλαια. Επίσης αερίζουμε συχνά τους χώρους.
Η προσπάθεια για φυσικότερο καθαρισμό του σπιτιού μας ωφελεί την υγεία της οικογένειάς μας, ιδιαίτερα μάλιστα των παιδιών που η ανάπτυξή τους βλάπτεται από την επαφή με χημικές ουσίες. Εξοικονομούμε ακόμη χώρο και χρήματα, απλοποιούμε τη ζωή μας και βοηθούμε το περιβάλλον. Τα ποτάμια και τα υπόγεια νερά καθώς και η άγρια ζωή ωφελούνται από τη μείωση των χημικών οικιακών αποβλήτων.Πηγές:
J. Button: "How to Be Green", εκδ. Friends of the Earth
EarthEasy: "Non-toxic Home Cleaning" δικτυακός τόπος:
http://eartheasy.com/live_nontoxic_solutions.htm
